1-1-4.صفات طلّاب

طلبه دارای صفات خوب و بد است.صفات خوب طلبه عبارت اند از:

1-   تصدّق- اگر کسی نماز اول ماه بخواند،و صدقه بدهد خداوند متعال،او را بیمه می کند.بیمه ی خدا با بیمه های امروزی فرق می کند بیمه های خدا دفع بلا می کند ولی بیمه های دنیایی رفع بلا می کند.اگر طلبه صدقه داد، یا هدیه ای داد،یا کاری برای کسی کرد،هیچ انتظاری نباید داشته باشد و نباید منّت بگذارد.حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:«الصدقه ترفع البلاء المبرم»؛صددقه،بلای حتمی را دفع می کند.»

2-   حسن خلق – حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:«انّ العبد لیبلغ بحسن خلقه عظیم درجات الاخره و اشرف المنازل و انّه لضعیف العباده و انّ العبد الیبلغ من سوء خلقه اشغل درک جهنم»؛به درستی که بنده به سبب اخلاق خوب،به درجات بزرگ آخرت و بالاترین و برترین منزلها می رسد در حالی که عبادت او ضعیف است و همانا بنده به سبب اخلاق بدی که دارد به پایین ترین درجات جهنم می رسد.»

3-   صدق – حضرت امیرمومنان علی (علیه السلام)فرمودند:الصدق ینجیک و ان خفته،والکذب یردیک و ان امنه»؛ راستگویی،تو را نجات می دهد اگر چه بترسی از آن،و دروغ،تو را هلاک می کند اگر چه از آن ایمن باشی».

4-   کتمان معایب دیگران – مومن بایدکتوم و صبور و تو دار باشد.یعنی نسبت به لغزش های دیگران،کتوم و آن ها را مخفی کند،زیرا خداوند با وجود آگاهی بر آن ها،ستّارالعیوب بوده است و او هم مانند خدا باید متخلق به اخلاق الهی باشد.یعنی باید صفات خداوندی را مانند عفو و گذشت،احسان و بخشش شجاعت و شهامت،فرو بردن خشم و غضب و غیره را در خود بپروراند.پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) درباره ی پوشاندن معایب و زشتی های دیگران می فرماید:من ستر علی مومن فاحشه فکأنّما احیا موؤوده»؛هرکس زشت کاری

مومنی را بپوشاند،چنان است که دختر زنده به گوری را نجات دهد.».

5-   ولایت – رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) در روز غدیر فرمودند:«من کنت مولاه فهذا علی مولاه»؛هر کس من مولای او هستم این علی (علیه السلام) مولای اوست.»(برخوردار،فرید،1387،صص351-338).

1-1-5.زینت های طلّاب

علما و طلاب علاوه بر صفات خوب باید دارای زینت هایی هستند که عبارت اند از:

1-   تواضع- تواضع،صفتی است که محبوب مردم است.طلبه باید خودش را طوری بسازد که در آینده،خودش را گم نکند،تواضعش را از دست ندهد.اول که یک نفر طلبه می شود،می بینی دو زانو نشسته،سرش را پایین گرفته،گردنش را کج کرده است و خلاصه خیلی متواضع است،یک مقدار که جلو می رود،سرش را بالا می گیرد مقدمات را که تمام می کند،چهار زانو می نشیند و اخم می کند و به درس های بالا که می رسد مثل رسائل و مکاسب،دیگر از آن تواضع اولیه خبری نیست بلکه باید پشتی بگذارند و تشکی پهن کنند تا بنشیند،و مثل اول طلبگی،هر جا به راحتی نمی نشیند و به درس خارج که برسد دیگر واویلا.طلبه باید با اهل علم و عمل،در ارتباط باشد تا مبادا تکبر،او را بگیرد و احساس کند از همه عالم تر هست. حضرت علی(علیه السلام) فرمودند:«خفض الجناح زینه العلم»؛زینت علم،تواضع و خفض جناح است.

2-   احسان – طلاب محترم با احسان خود می توانند دلهای مردم را به خود جلب و جذب نمایند.یک مصداق احسان،این است که روحانی باید بذل و بخشش داشته باشد.(هم بخشش معنوی مثل علم و هم بخشش مادی مثل پول،نه این که در میان مردم از انفاق صحبت کند ولی خودش یک تومان هم به کسی ندهد،بلکه اگر توانایی دارد) به فقر او عوام الناس و طلاب و سادات و محتاجین،و به همه کمک کند.البته خدا هم به

او پول می رساند.امام حسین (علیه السلام) می فرماید:«اعلموا انّ حوائج الناس الیکم من نعم الله علیکم،فلا تملّوا النّعم،فتتحوّل الی غیرکم»؛بدانید که از نعمت هایی که خداوند به شما عنایت کرده است که مردم به شما نیازمند باشند،پس هرگز از نعمت ها آزرده خاطر و احسان ناراحتی نکنید(که اگر چنین کنید)به سوی دیگران بر می گردند.»

3-   وقار – طلبه باید سنگین و با وقار باشد خصوصاً اگر ملبّس باشد،و نباید اعمال و گفتاری سبک داشته باشد و همواره دقت کند که زیاد مزاح نکند،زیاد نخندد،یا کاری نکند که در چشم مردم کوچک جلوه کند بلکه وقار خود را همواره حفظ کند.حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:«ینبغی للعالم ان یکون قلیل الضحک،کثیر البکاء،لا یمازح،و لا یصاحب و لایماری ولا یجادل،ان تکلم،تکلم بحق، و ان صمت،صمت عن الباطل،و ان دخل،دخل برفق،و ان خرج ،خرج بحلم»؛سزاوار است که عالم،کم خنده باشد و زیاد گریه کند و شوخی نکند و داد و فریاد نکند،ستیزه ننماید،مجادله و نزاع نکند،اگر صحبت کرد حق بگوید و اگر سکوت کرد از باطل سکوت کند،اگر داخل بحث شد با ملایمت وارد شود و اگر از بحث کنار کشید با صبر و بردباری کنار بکشد.»

4-   حلم و بردباری – طلاب باید بیش از دیگران صبور باشند.امام علی(علیه السلام) فرمودند:«اصبر تظفر»؛صبر کن پیروز می شوی»

5-   صبر بر مصیبت – مومن باید نسبت به مصیبت ها و گرفتاری هایی که بر او وارد می شود تحمل کند.امام محمد باقر(علیه السلام) فرمودند:«لو یعلم المومن ما له فی المصائب من الاجر،لتمنی انّه یقرض بالمقاریض »؛اگر مومن می دانست که در مصیبت ها چه پاداشی دارد،آرزو می کرد که او را با مقراض ها قیچی کنند.»

6-   صبر بر طاعت – صبر بر طاعت این است که در این زمان با وجود این همه گناه فساد،با وجود این همه جاذبه های خلاف،طلبه،خودش را گم نکند و بر طاعت الهی و راه راست و طریق اهل بیت(علیه السلام)ا استوار باشد.همین امر باعث می شود که از راه طاعت و بندگی بتواند بهتر با نفس خود و خواسته هایش مبارزه کند،یعنی از راه اطاعت و بندگی خدا می توان اراده را محکم و استوار ساخت.پس کسانی که اراده ی آن ها ضعیف است می توانند با اطاعت از دستورات خداوند،اراده ی خود را تقویت نمایند،زیرا دستورات خداوند نه تنها روحیه ی توکل و اعتماد به نفس و اراده ی آدمی را محکم و استوار می سازد ، بلکه مورد خوشنودی خدا و سبب جلب محبت اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) خواهد بود،لذا ولایت و محبت اهل بیت(علیه السلام) هم جزء اطاعت از دستورات خداوند است و هم مایه ی اجر و پاداش است.

7-   صبر بر معصیت – حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:«من صبر عن المعصیه کتب الله له تسعمائه درجه مابین الدرجه الی الدرجه،کما بین تخوم الارض الی منتهی العرش.»؛هرکس در برابر گناه، صبر و استقامت کند،خداوند برای او 900 درجه مقرر می کند که فاصله ی هر درجه با درجه ی دیگر به اندازه ی فاصله ی قعر زمین است تا پایان عرش.»(برخوردار،فرید،1387،صص315-302).