شود.اصل سوم،همکاری در مسائل داخلی خانه است و موجب افزایش محبت در بین افراد خانواده است.اصل چهارم، عیب پوشی و راز داری.برای پیشگیری از بروز مشکلات و دخالت افراد در زندگی خصوصی،افشای اسرار خود به دیگران و بالعکس،گفتن عیوب دیگران در خارج از خانه و آوردن عیوب دیگران در خانه،در جمع خانواده بپرهیزد.اصل پنجم،عفو و گذشت داشته باشد.انسان جایز الخطاست.اگر آن خطا،عکس العملی آمیخته با عفو و گذشت داشته باشد،خیلی زود جبران می شود.اما اگر پاسخ این خطا،خطای بزرگتر باشد به صورت تصاعدی پیش می رود. و یک مشکل کوچک به یک مشکل بزرگ تبدیل می شود و بنیاد خانواده متلاشی می شود.اصل ششم،داشتن صداقت . در زندگ،مرد و زن،هر دو باید صداقت داشته باشند،تا اعتماد به یکدیگر را از دست ندهند.آرامش محیط خانواده زمانی برقرار می شود که اصول مذکور رعایت شود.روحانی و طلبه باید برای دیگران،الگو باشند و امتیاز بودن روحانی و طلبه را نشان دهند.که این خود بهترین و بزرگترین تحقیق برای اسلام در محیط فامیل هم می تواند باشد.

مرد باید بداند برای خودش همسر و همکار و همدم به خانه آورده و باید بخشی از زندگی را هم به او اختصاص دهد.زن در اوایل زندگی که بچه ای هم در کار نیست چگونه می تواند این تنهایی و بی همدمی را تحمل کند،مرد باید یک سرگرمی و اشتغالی در خانه برای همسرش ایجاد کند.رفتار مرد،طوری باشد که زن از صمیم دل احساس کند مونس و همراه و همدمی دارد و هرگز تنها نیست.مرد باید از شوخی های بیجا بپرهیزد.مثلاً به شوخی نگوید:مستحب است که مرد،چهار زن بگیرد،حالا شما اجازه می فرمایید به این مستحب عمل کنیم؟! این شوخی بی جا،سبب ناراحتی همسر و سستی رشته ی محبت می شود و جبران آن به آسانی ممکن نیست.نباید مرد حرفی بزند که به گونه ای کمالات دیگران را به رخش بکشد و او در مقابل آنها احساس کوچکی و حقارت کند،زیرا این چیزهایی که به ظاهر کم اهمیت به نظر می رسند،ممکن است با تکرار و گذشت زمان به یک معضل بزرگی تبدیل شوند.در ضمن،تولد یک

نوزاد خیلی مؤثر است و موجب محکم تر شدن رشته ی محبت می شود.مرد سعی کند کارهایی را که می داند برای زندگی مفید است،با تشویق و تمجید و تعریف کردن،همسرش را به طور غیر مستقیم وادار به انجام آن کند و از تکلم و امر و نهی بپرهیزد.(وافی،1388،صص498-492)

1-3-3.نبایدها در خانه و خانواده

بعضی از صفات مذموم که سبب رفتارهای ناشایستی در زندگی می شود،تحت عنوان (نبایدها) مورد بررسی قرار می گیرد:

الف) بداخلاقی(سوءخلق): بداخلاقی و سوء خلق،از صفات بسیار ناپسندی است که تحمل آن برای دیگران بسیار دشوار و گاهی ناممکن است.اگر یکی از زوجین به این رذیله مبتلا باشد؛خانه و زندگی مشترک را به جهنم تبدیل می کند.بعضی از عوامل بدخلقی مردان،عمومی بوده و از هر صنفی امکان ابتلا به آن وجود دارد.بعضی از موارد بداخلاقی ،بیشتر در بین افراد متدیّن از جمله روحانیون،رایج است.از جمله ی این موارد،بعضی از روحانیون و طلاب هستند که نسبت به همسر و فرزندان خود درباره ی امور دینی؛از جمله:حجاب،کنترل رفت و آمدها،واجبات و مستحبات،اسراف کردن و نکردن،تربیت فرزندان و...،اختلاف نظر دارند.گاهی نیز آقایان،سرگرم درس و بحث یا مشغول دعا و امور مستحبی بودن را وظیفه ی خود می دانند.لذا این کار موجب غافل شدن از رسیدگی به زن و فرزندان می شود.در نتیجه ،موجب اعتراض و بداخلاقی می شود.این امر مذموم است و انسان را از اعتدال خارج می کند.پس باید اخلاق حسنه داشته باشیم و بکوشیم شیطان ما را از هدف،دور نسازد.

ب) ترشرویی: در این مورد،عوامل متعددی ممکن است موجب ترشرویی شود؛از جمله:عادت غلط،تقلید،پر توقعی

،نخوت،غضب،ناراحتی،نگرانی،عدم آرامش و حالات روحی و روانی....ترشرویی،امری مذموم است.پس فرد مسلمان باید پیوسته با چهره ای باز،همراه با تبسم و با به کار بردن کلمات محبت آمیز و صبر و حوصله و احتمالاً تحمل کاف،در مقابل عیوب و بدی های دیگران؛با آنان رو به رو شده و از داشتن ظاهری ملال آور،پرهیز نماید.پس توجه به آثار خوشرویی در روابط زوجین و آثار روحی و روانی آن در تربیت فرزندانی با نشاط و پر تحرک و نیز توجه به دست آوردهای خوشرویی،در زندگی و تعاملات اجتماعی،امری بدیهی است.

ج) زخم زبان:کسانی که لذت زندگی سرشار از محبت را چشیده باشند؛هرگز حاضر نیستند که با زخم زبان،به آن لطمه وارد سازند.زیرا عواقبش دامن گیر است.و افراد،در آن زندگی،افسرده و هنوز شکوفه ی زندگی شان به بار ننشسته،پرپر می شوند و به خود و دیگران ضرر می رسانند و به سوی ترقّی،تعالی و انسانیت قدم برنمی دارند.بعضی از عوامل پیدایش زخم زبان عبارتند از:کینه و خصومت،حسادت،نفرت،احساس حقارت،خودبزرگ بینی و....

د) سخت گیری: مردی که در زندگی انتظارات زیاده حدی دارد،ازجمله انتظارات موهوم زمان تجرّد،یقیناً نمی تواند محبت خود را در حرکات و گفتار،به همسرش نشان دهد.انتظارات بیش از حد،عبارت است از این که مرد انتظار دارد همسرش از همان جوانی و آغاز زندگی،آشپزی ماهر و خانه داری زبر دست و در فنّ شوهرداری هم سان زنان مجرب باشد،یا درخواست نماز شب دائمی و همچنین در اثر ابتلای به وسواس،توقع پاکیزگی نظم افراطی در امور منزل دارد.و یا این که از همسرش چیزی بخواهد که خودش به آن عمل نمی کند.

و) عیب جویی: مردی که زحمات همسر خود و تلاش و کوشش او را برای بهبود وضع خانه و افراد آن،نادیده می گیرد و نقصی را که معمولاً در همه جا است را خیلی بزرگ می بیند.در نتیجه باعث دوری همسر از خود،سردی روابط و محیط خانواده و کاهش محبت می شود.پس برای رهایی از این مشکل،باید دنبال عیب جویی نبوده و بر نقاط قوت

و مثبت همسرمان تأکید کنیم تا از دست یکدیگر حرص تخوریم.

ی) بی احترامی به همسر و بستگان او: بی احترامی و توهین به خانواده و نزدیکان همسر،توهین به شخص او تلقی می شود.بنابراین باید مواظب باشیم تا از احترام به خویشان همسران مان غافل نگردیم و از تحقیر آنان جدّاً بپرهیزیم.در غیر این صورت،مانع بروز و ظهور استعدادها می شویم.بی احترامی به دیگران از جمله همسر،موجب غضب و خشم خدا گشته و عقوبت هایی را به دنبال خواهد داشت که از جمله ی آنها،فشار قبر در عالم برزخ و سؤال و بازخواست در قیامت است.

ر) عدم ایجاد تنوع در زندگی: هیچ مردی حق ندارد به خاطر خودش،تمایلات مورد علاقه ی همسرش را زیر پا بگذارد.برای رهایی از یکنواختی زندگی،باید از تنوّع و تبدّل لازم برخوردار بود،چون برای همه لازم است.

ز) بی تفاوتی به امور خانه و خانواده: یکی از اموری که در کاهش محبت همسر،نسبت به شوهر تأثیر زیادی دارد ؛ بی توجهی او نسبت به وظایفش در قبال همسر و امور خانواده است که موجب پدیدار شدن مشکلات و اختلافات زیادی می شود که بسیاری از مرافعات خانوادگی،از همین امر ناشی شده است.مردی که معمولاٌ و بدون دلیل موجهی، دیر به خانه می آید؛در خارج خانه،غذا صرف می کند و توجهی به کمبودها و نیازمندی های خانه و خانواده ی خویش ندارد؛موجب دلسردی زن و احساس عدم توجهی شوهر به او و زندگی مشترکشان شده و چه بسا در دادگاه ذهن زن،مرد متهم و محکوم به بی لیاقتی و بی عرضگی شود؛که این خود،موجب اُفت جایگاه شوهر،نزد همسرش شده و عواقب ناگواری را به دنبال خواهد داشت.معمولاًچنین است که زن ها،پیش از آن که به ظاهر و قیافه ی شوهر توجه کنند،کارآیی ها،توانمند ی ها،مدیریت و در یک کلمه،مردانگی مرد،برای آنان جاذب است.بنابراین،توصیه می شود که مردان،نسبت به امور خانواده،اهتمام و جدیت داشته باشند؛از رسیدگی به مشکلات و کاستی های همسر و آن چه